Co do zasady opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy są zwolnione od podatku VAT – uznał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
W sprawie rozpoznanej przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji podatkowej z 17 maja 2024 r., sygn. akt 0112-KDIL1-1.4012.179.2024.2.WK podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji podatkowej. We wniosku wskazał, że na podstawie decyzji wojewody doszło do wywłaszczenia za wynagrodzeniem należących do niego dwóch działek. Podatnik chciał wiedzieć, czy będzie podlegało podatkowi VAT.
Podatnik otrzymał od rodziców w zamian za dożywocie gospodarstwo rolne. Całe gospodarstwo rolne przekazane mu przez rodziców, w tym wywłaszczone działki, stanowią majątek prywatny podatnika. Przed wywłaszczeniem wszystkie działki były wykorzystywane rolniczo, zgodnie z ich przeznaczeniem pod uprawę płodów rolnych wykorzystywanych następnie w hodowli zwierząt. Przed wywłaszczeniem działki nie były wynajmowane ani wydzierżawiane w celach zarobkowych. W stosunku do wywłaszczonych działek przed ich wywłaszczeniem podatnik nie występował o żadne pozwolenie na budowę, ani o zmianę przeznaczenia, jak też nie występował o wyłączenie gruntów spod produkcji rolnej. Nie wydano wobec działek objętych wywłaszczeniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Działki objęte wywłaszczeniem były rolne, nie było tam żadnej zabudowy i podatnik nie dążył do tego, aby to zmienić.
Działki znajdują się na terenie, dla którego:
1) obecnie brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
2) na dzień dzisiejszy nie ma w obiegu prawnym decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania.
W ocenie podatnika, uzyskanie odszkodowania za przymusowe wywłaszczenie działek pod lokalizację drogi publicznej korzysta ze zwolnienia w VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko podatnika za prawidłowe. W uzasadnieniu interpretacji stwierdził, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest odpłatność za daną czynność, co wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy i VAT wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne.
Warunkiem podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek:
– dana czynność jest ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
– czynność wykonywana jest przez podmiot, który w jej ramach działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.
Dostawa towarów, w tym przypadku gruntu, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność podlegającą opodatkowaniu wykona podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Przeniesienie prawa własności gruntu z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podatnik natomiast w odniesieniu do tej czynności działa w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż przedmiotem przeniesienia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem są działki służące prowadzeniu działalności gospodarczej, którą – w rozumieniu ustawy – jest również działalność rolnicza.
W omawianej sprawie przed wywłaszczeniem wszystkie działki były wykorzystywane rolniczo, zgodnie z ich przeznaczeniem pod uprawę płodów rolnych wykorzystywanych następnie w hodowli zwierząt.
Fakt zarejestrowania się przez podatnika jako podatnika VAT czynnego z tytułu działalności rolniczej oraz wykorzystywanie nieruchomości (majątku) w tej działalności, będzie miał znaczenie dla opodatkowania podatkiem VAT dostawy tego towaru.
Przedmiotem dostawy będą nieruchomości stanowiące składnik majątkowy służący prowadzeniu działalności gospodarczej, dla której podatnik jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Powyższe oznacza, że grunt ten nie stanowi majątku prywatnego podatnika, lecz majątek przedsiębiorstwa rolnego.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.
Co do zasady opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT.
W omawianej sprawie do momentu wywłaszczenia działki nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Zatem działki nie będą spełniały definicję terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy. W konsekwencji dostawa wywłaszczonych działek będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT – uznał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
