Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego na posiedzeniu w dniu 25 października przyjęła sprawozdanie w sprawie długoterminowej wizji rozwoju obszarów wiejskich do 2040 r.
Sprawozdanie jest efektem prac komisji nad dokumentem przedstawionym w czerwcu 2021 r. przez Komisję Europejską pod nazwą “Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich: silniejsze, lepiej skomunikowane, odporne i zamożne obszary wiejskie w UE”
Dokument ten został opracowany, jak informowała Komisja Europejska, w oparciu na prognozach i szerokich konsultacjach z obywatelami i innymi podmiotami na obszarach wiejskich, i zaproponowano w nim działania, które mają sprawić, że mieszkańcom obszarów wiejskich będzie się żyło lepiej niż dotychczas.
Komisja zdefiniowała główne zagrożenia dla obszarów wiejskich: w całej UE średni wiek mieszkańców na obszarach wiejskich jest wyższy niż w miastach, ponadto w nadchodzącym dziesięcioleciu nastąpi powolny spadek populacji na tych obszarach. Jeżeli temu zjawisku towarzyszy brak łączności, słabo rozwinięta infrastruktura, brak zróżnicowanych możliwości zatrudnienia i ograniczony dostęp do usług, takich jak transport publiczny, szkoły, szpitale i handel, obszary wiejskie stają się mniej atrakcyjne jako miejsca do życia i pracy.
Lekarstwem na problemy obszarów wiejskich ma być cyfryzacja i transformacja ekologiczna – osiągnięcie celów związanych z cyfrowymi ambicjami UE na 2030 r. może, zdaniem Komisji Europejskiej, zapewnić więcej możliwości zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, niezwiązanych z rolnictwem i leśnictwem, tworząc nowe perspektywy rozwoju produkcji, a zwłaszcza usług, oraz przyczyniając się do poprawy rozmieszczenia geograficznego usług i przemysłu.
Celem sformułowanie “Długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich w UE” jest sprostanie tym wyzwaniom i problemom poprzez wykorzystanie pojawiających się obecnie możliwości związanych z zieloną i cyfrową transformacją UE oraz wniosków z pandemii COVID-19, a także poprzez określenie sposobów poprawy jakości życia na obszarach wiejskich, osiągnięcia zrównoważonego rozwoju terytorialnego i pobudzenia wzrostu gospodarczego.
Zdaniem urzędników Komisji Europejskiej obszary wiejskie otrzymują już wsparcie w ramach kilku obszarów polityki UE, które przyczyniają się do ich zrównoważonego, sprawiedliwego, ekologicznego i innowacyjnego rozwoju, natomiast zasadnicze znaczenie dla wspierania i wdrażania omawianego planu działania będą miały wspólna polityka rolna (WPR) i polityka spójności; jednak aby urzeczywistnić tę wizję, równocześnie podejmowane będą działania w wielu innych obszarach polityki UE.
Dlatego pakt na rzecz obszarów wiejskich ma angażować podmioty na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym, aby ułatwić realizację wspólnych celów określonych w wizji, wspierać spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz reagować na wspólne aspiracje społeczności wiejskich. Komisja Europejska deklaruje, że będzie ułatwiać te działania ramowe za pośrednictwem istniejących sieci i zachęcać do wymiany pomysłów i najlepszych praktyk na wszystkich szczeblach, wspierać i monitorować wdrażanie planu działania UE na rzecz obszarów wiejskich oraz regularnie go aktualizować, aby zapewnić jego aktualność. Będzie również nadal współpracować z państwami członkowskimi i podmiotami wiejskimi, kontynuując dialog na tematy dotyczące obszarów wiejskich. Ponadto wprowadzony zostanie mechanizm oceny wpływu polityki na obszary wiejskie, który umożliwi przyjrzenie się polityce UE przez pryzmat potrzeb obszarów wiejskich. Celem jest lepsze określenie i uwzględnienie potencjalnego wpływu i skutków różnych strategii politycznych Komisji na zatrudnienie, wzrost gospodarczy i zrównoważony rozwój na obszarach wiejskich.
Ponadto w celu dalszej poprawy gromadzenia i analizy danych dotyczących obszarów wiejskich, w ramach Komisji utworzone zostanie centrum monitorowania obszarów wiejskich. Dostarczy ono danych potrzebnych do kształtowania polityki rozwoju obszarów wiejskich i pomoże w realizacji planu działania na rzecz obszarów wiejskich.
Jak informuje Biuro Prasowe Komisji Europejskiej, do połowy 2023 r. Komisja Europejska podsumuje, jakie działania finansowane przez UE i państwa członkowskie zostały przeprowadzone i zaplanowane dla obszarów wiejskich. Na początku 2024 r. opublikowane zostanie publiczne sprawozdanie, w którym określone zostaną obszary wymagające zwiększonego wsparcia i finansowania, a także dalsze działania w oparciu o plan działania UE na rzecz obszarów wiejskich. Dyskusje na temat sprawozdania zostaną uwzględnione w refleksji nad przygotowaniem wniosków na okres programowania 2028-2034.
Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyjęte podczas posiedzenia 25 października zostało pozytywnie ocenione przez Copa-Cogeca. Jak czytamy w komunikacie prasowym z tego samego dnia, Copa i Cogeca z zadowoleniem przyjmują rozdział poświęcony kluczowej roli, jaką odgrywa rolnictwo na obszarach wiejskich. Niezbędne jest ponowne podkreślenie znaczenia obszarów wiejskich dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, zwłaszcza w obecnych czasach kryzysu, a także zapewnienia efektywności energetycznej, łagodzenia zmiany klimatu i innowacji poprzez rolnictwo i leśnictwo. Szczególnie mile widziane jest uznanie zasadniczej roli, jaką spółdzielnie rolnicze i leśne odgrywają na obszarach wiejskich, w ich zrównoważeniu gospodarczym, środowiskowym i społecznym oraz w lokalnej gospodarce.
Karl Bauer, przewodniczący Grupy Roboczej Copa Cogeca ds. Rozwoju Obszarów Wiejskich, podkreślił, że aby w pełni osiągnąć cele określone w raporcie w odniesieniu do obszarów wiejskich, konieczna jest spójna polityka, spójność ambicji i środków, silny system motywacyjny oraz uwzględnianie różnorodności regionów.
