Wprowadzone do gleby nawozy fosforowe rozpuszczalne w wodzie (superfosfaty) ulegają przemianom chemicznym, które uzależnione są od pH gleby.
W glebach alkalicznych, lub też świeżo zwapnowanych, dwuwodorofosforan wapnia obecny w nawozie ulega przemianie do nieprzyswajalnej dla roślin formy fosforanu wapnia. Z kolei w środowisku kwaśnym tworzą się niedostępne dla roślin fosforany glinu i żelaza, co znacznie obniża pobieranie fosforu przez rośliny. Dlatego też superfosfaty należy aplikować na gleby o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego, na których uwstecznianie fosforu jest najmniejsze. Mniejszemu uwstecznianiu podlegają również formy granulowane, w porównaniu do form pylistych, gdyż w efekcie granulacji zmniejsza się kontakt nawozu z cząstkami gleby.
Przechodzenie fosforu w związki nieprzyswajalne dla roślin z jednej strony należy uznać za wadę tych nawozów, bowiem w efekcie tych procesów wykorzystanie fosforu przez rośliny w pierwszym roku po zastosowaniu nawozów wynosi około 15 – 20%. Z drugiej jednak strony unieruchomienie fosforu zawartego w nawozach pozwala na bezpieczne stosowanie w wyższych dawkach.
Mączki fosforytowe i mączki kostne rozpuszczają się w glebie powoli, a szybkość roztwarzania zależy nie tylko od wilgotności gleby, ale również od wymieszania nawozu z glebą, czy też jej aktywności mikrobiologicznej. Mączki fosforytowe zalecane są do stosowania na gleby kwaśne i bardzo kwaśne, gdyż dopiero przy takim odczynie możliwe jest przejście obecnej w mączkach nieprzyswajalnej formy fosforu w formę dostępną dla roślin, taką jaka jest obecna w superfosfatach.
Nawozy potasowe po zastosowaniu ulegają w glebie dysocjacji na jony potasowe oraz w zależności od rodzaju zastosowanego nawozu na jony chlorkowe lub też jony siarczanowe. Jony potasowe mogą w glebie wchodzić do kompleksu sorpcyjnego, między innymi w miejsce jonu wodorowego, co prowadzi do zakwaszenia gleby. Poza tym ulegają one wiązaniu niewymiennemu, czyli wnikaniu pomiędzy pakiety niektórych minerałów ilastych, między innymi takich jak illit, smektyt, wermikulit. Proces ten z jednej strony ogranicza pobieranie potasu przez rośliny, z drugiej jednak zabezpiecza go przed wymyciem w głębsze warstwy gleby.
