Po piku cen pszenicy spowodowanym rozpoczęciem konfliktu na Ukrainie od wielu miesięcy obserwujemy niemal nieustające spadki. Pewnym krótkotrwałym wyłomem od tej reguły było zerwanie przez Rosję porozumienia zbożowego, jednak szybko do niego powrócono i marsz w dół był kontynuowany. Co dalej czeka nas na rynku pszenicy?
Nie jest to sytuacja bez precedensu, ponieważ podobny skok cen obserwowaliśmy w lutym 2008 roku, kiedy to cena pszenicy na CBoT przekroczyła 10 dolarów za buszel, po czym już w październiku wynosiła niewiele ponad 5 USD/buszel.
Obecnie bezapelacyjnie decydujący wpływ na rynek pszenicy ma sytuacja w regionie orza Czarnego; w maju zeszłego roku cena pszenicy osiągnęła na giełdzie w Paryżu niemal 430 EUR/t, aby spaść w sierpniu do nieco ponad 305 EUR/t. Następnie na początku października w reakcji na zerwanie umowy zbożowej wzrosła do ponad 360 EUR/t, aby znów spaść o ok. 80 EUR/t.
Zapasy pszenicy obfite, ale czy aż tak?
Jak zauważają specjaliści z serwisu Kaack, dzięki rekordowym zbiorom (wg Rosjan ponad 100 mln ton) Rosja może wyeksportować w tym sezonie łącznie 45 mln ton pszenicy; do końca stycznia ma to być 27 mln ton, co pozostawi 18 mln ton na pozostałe miesiące, co ma zapewnić nadal wysokie tempo eksportu i silną konkurencję dla unijnego ziarna. Nieco inaczej wyglądają jednak amerykańskie szacunki rosyjskich zbiorów opiewające na 91 mln ton. Także rosyjskie zapasy końcowe wg USDA mają być niższe i wynosić 14,4 mln ton, czyli o 5 mln ton mniej od szacunków Rosjan.
Rekordowe zbiory (40 mln ton, które są jednak kwestionowane przez USDA wskazujący na 36,6 mln ton) w Australii pozwolą na wyeksportowanie ok. 30 mln ton, co z kolei z nawiązką zrekompensuje fatalne wyniki w Argentynie. Co ciekawe, pomimo silnej konkurencji Unia Europejska wyeksportowała o 6 proc. więcej pszenicy rok do roku, a prognozy na koniec sezonu opiewają na 36,6 mln ton, czyli 14,4 proc. więcej r/r. Ponieważ jednak większość eksportowanej pszenicy pochodziła z Francji (kraj ten pozbył się już 2/3 zapasów), więcej ziarna ma być eksportowanego m.in. z Polski i Niemiec.
Jak zauważa serwis Kaack, globalny rynek jest dobrze zaopatrzony w pszenicę, jednak Amerykański Departament Rolnictwa wskazuje na kurczące się zapasy końcowe, które wg szacunków mają spaść na koniec sezonu do 268,4 mln ton, czyli o 8,5 mln ton wobec sezonu 2021/2022, z kolei szacunki Międzynarodowej Rady Zbożowej wskazują na wzrost o 7 mln ton do 281 mln ton.
Co przyniesie nowy sezon?
Mówienie o cenach pszenicy w długiej perspektywie stwarza konieczność rozważenia tej kwestii, co jednak przypomina bardziej wróżenie z fusów. Na dzień dzisiejszy wiemy, że rekordowe mają być zbiory w Indiach (112 mln ton) – drugiego największego producenta na świecie. Powierzchnia upraw pszenicy jest większa w USA, jednak tam rolnikom dokucza susza. Zbiory w UE zasadniczo mają pozostać na podobnym poziomie, zaś zbiory rosyjskie szacowane są na 80-85 mln ton. To mniej niż obecnie, lecz wynik i tak jest wysoki. Zaledwie 16 mln ton ma zebrać Ukraina – to o ponad połowę mniej niż w trwającym obecnie sezonie.
Co z cenami?
– W przypadku niesprzyjających warunków pogodowych i spadających prognoz zysków istnieje potencjał cen znacznie powyżej 300 EUR. Jednak warunki do dobrych zbiorów na półkuli północnej są obecnie spełnione. Jeśli tak pozostanie, giełdy mogą kontynuować spadki aż do żniw – wskazuje serwis Kaack.
Nic nie wskazuje jednak na to, że ceny w średniej perspektywie spadną znacząco; wszystko to przez rosnące koszty produkcji i rosnący światowy popyt na pszenicę. Tymczasem wszystko będzie zależało od dalszego przebiegu sytuacji w regionie Morza Czarnego; zaprzestanie działań wojennych (na co w najbliższym czasie się nie zanosi) spowodowałby znaczny spadek cen, zaś trwająca obecnie sytuacja i niebezpieczeństwo eskalacji wiszące także nad inicjatywą zbożową hamuje gwałtowne spadki.
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden czynnik, mianowicie umacniające się euro. W 80 euro/t spadku od jesienie na paryskim Matifie za 30 EUR/t odpowiada umacniająca się europejska waluta.
