Jednym z istotniejszych czynników mającym wpływ na późniejsze plonowanie zbóż, jest możliwość wystąpienia w okresie jesiennym, kompleksu patogenów odglebowych, powodujących zamieranie siewek.
Częsta uprawa (co roku lub co dwa lata) tego samego gatunku na danym polu skutkuje zachwianiem równowagi w edafonie glebowym a to prowadzi do namnożenia i nagromadzenia się czynników chorobotwórczych (głównie grzybowych). Ponadto choroby odglebowe stanowią największe zagrożenie w pierwszych kilku latach, na polach gdzie stosowana jest uprawa uproszczona czy zerowa/siew bezpośredni. Pierwotne źródło zakażenia w takim przypadku, stanowi sama gleba.
Do najgroźniejszych chorób odglebowych zbóż zalicza się zgorzel siewek (fuzarioza siewek, septorioza siewek), ostrą plamistość oczkową (rizoktonioza) czy pleśń śniegową zbóż. Dwie pierwsze choroby stanowią bardzo poważny problem zaś trzecia z nich, praktycznie w ostatnich latach nie jest obserwowana.
Zgorzel siewek – ten zespół chorobowy, potocznie określany jest jako więdnięcie siewek. Jest to choroba grzybowa, w której porażeniu ulegają kiełki i korzonki zarodkowe siewek, które bardzo często są zniekształcone i poskręcane. W dolnej części pierwszego liścia, występują plamy, które z czasem powodują jego żółknięcie oraz zamieranie. Choroba ta najczęściej występuje na plantacji pszenicy ozimej, żyta ozimego i jęczmienia ozimego.
Zwalczanie: zastosowanie odpowiednio skutecznych zapraw nasiennych grzybobójczych, które zawierają w swoim składzie, takie s.cz. jak: ipkonazol + imazalil, fludioksonil + tebukonazol, sedaksan + fludioksonil, fludioksonil + fluksapyroksad + tritikonazol, fludioksonil + sedaksan + tebukonazol, sedaksan + fludioksonil + difenokonazol, fludioksonil + sedaksan + tritikonazol, difenokonazol + fludioksonil + tebukonazol, tebukonazol + protiokonazol + fluoksastrobina.
Ostra plamistość oczkowa (rizoktonioza) – pierwsze objawy porażenia, mogą być widoczne dopiero wczesną wiosną, jednak nie dajmy się zwieść, gdyż patogen ten jest obecny na plantacji w okresie jesieni, ponieważ źródłem infekcji są głównie pozostawione resztki pożniwne. Objawem chorobowym są kremowe lub jasnobrunatne plamy z ciemnobrunatną obwódką, które bardzo wyraźnie pojawiają się dopiero wiosną na międzywęźlach źdźbła. Są wyraźnie odgraniczone od zdrowej tkanki, mają kształt oczkowany i są ostro zakończone. Na korzeniach znajdują się charakterystyczne zbrunatnienia. Zainfekowane korzenie nie spełniają w pełni swojej funkcji, przez co zwiększają podatność roślin na niedobór wody, składników pokarmowych i wtórne zakażenia innymi chorobami grzybowymi korzeni. Choroba ta występuje na plantacjach pszenicy ozimej, żyta ozimego, pszenżyta ozimego, jęczmienia ozimego w mniejszym stopniu owsa.
Zwalczanie: jedyna możliwość ograniczenia występowania tej choroby, to zastosowanie odpowiednio skutecznych zapraw nasiennych, które zawierają w swoim składzie, takie s.cz. jak: sedaksan + fludioksonil, ludioksonil + sedaksan + tebukonazol, sedaksan + fludioksonil + difenokonazol, fludioksonil + sedaksan + tritikonazol.
Pleśń śniegowa – patogen (a właściwie zespół różnych patogenów), powoduje placowe zamieranie roślin, przylegających do gleby, które to rośliny zostają pokryte puszystą biało-różową grzybnią (następuje tzw. wyprzenie). Zjawisku temu sprzyja długo zalęgająca pokrywa śnieżna pod którą może utrzymywać się temperatura bliska lub nawet przekraczająca nieznacznie 00C. Takie warunki powodują, że oziminy ulegają „podduszeniu” w wyniku gromadzenie się dużej ilości CO2, co sprzyja porażeniu prze różne patogeny grzybowe. Pleśń śniegowa może wystąpić we wszystkich gatunkach zbóż ozimych, a stopień uszkodzenia zależy od kondycji i fazy rozwojowej roślin przed nastaniem zimy. Choroba powoduje największe szkody w życie ozimym, nieco mniejsze w pszenżycie ozimym i pszenicy ozimej a najmniejsze w jęczmieniu ozimym.
Zwalczanie: największą skuteczność w ograniczaniu tej choroby wykazują wieloskładnikowe zaprawy nasienne, które zawierają takie s.cz. jak: ipkonazol + imazalil, fludioksonil + tebukonazol, sedaksan + fludioksonil, fludioksonil + fluksapyroksad + tritikonazol, fludioksonil + sedaksan + tebukonazol, sedaksan + fludioksonil + difenokonazol, fludioksonil + sedaksan + tritikonazol, difenokonazol + fludioksonil + tebukonazol, tebukonazol + protiokonazol + fluoksastrobina, fludioksonil + fluksapyroksad + tritikonazol.
