Bioróżnorodność – to temat, który coraz częściej przewija się w branży rolno-żywnościowej. Dlaczego nabiera takiego znaczenia, jak ją utrzymać i wzbogacić oraz jaką rolę w tym w odgrywają Banki Genów, dyskutowano podczas międzynarodowej konferencji w Warszawie.
Bioróżnorodność – szansa i wyzwanie dla bezpiecznej i efektywnej produkcji rolnej w świetle zmian klimatycznych i rosnących potrzeb żywnościowych. Takie hasło przyświecało konferencji zorganizowanej w ramach projektu Agrobank, pod patronatem MRiRW. Na spotkaniu poruszono tematy dotyczące Wspólnej Polityki Rolnej na rzecz zachowania bioróżnorodności oraz zagrożeń wynikających z jej utraty.
Wskazywano na znaczenie Banków Genów dla zachowania dziedzictwa produkcji rolnej oraz perspektyw jej rozwoju. Tutaj należy wspomnieć, że Bank Genów w Polsce jest w europejskiej czołówce pod względem zgromadzonych w nim zasobów.
Mowa była o trendach w produkcji zbóż i na świecie i w Polsce. Dr Przemysław Matysik z Hodowli Roślin Strzelce skupiając się na najważniejszym zbożu w Polsce – pszenicy ozimej, wyjaśniał w jakim kierunku powinna podążać rodzima hodowla. Tłumaczył, że zawartość białka w pszenicy warunkowana jest przede wszystkim na poziomie genetycznym, przy czym w dużej mierze także poprzez warunki glebowe i agrotechniczne; znaczny wpływ na poziom zawartość białka wywiera nawożenie – głównie azotem, ale także siarką, manganem i cynkiem.
– Zawartość białka surowego jest ujemnie skorelowana z plonem, tzn. wyższą stwierdza się w latach niesprzyjających plonowaniu, dlatego przy hodowli kierunkiem musi być uzyskanie odmian wysokoplonujących o wysokiej zawartości białka.
W celu pozyskania źródła zmienności hodowcy sięgają m.in. po odmiany kolekcyjne tzw. „dawne” – te, u których zawartość białka w suchej masie sięga poziomu blisko 20 proc. Tutaj rola Banków Genów staje się nieoceniona.
Czym jest Bank Genów
Banki genów to miejsca, w których w specjalnych warunkach długoterminowo przechowywane są nasiona/ ziarno w celu ochrony przed nieodwracalną utartą zasobów genowych roślin użytkowych. To także jedno z miejsc dla pozyskiwania zmienności cech genetycznych przez hodowlę roślin.
Projekt Agrobank
Agrobank ma wpłynąć na zwiększenie możliwości wykorzystania zasobów genetycznych roślin rolniczych. Celem jest właściwe zarządzanie, powiązane z informacją dotyczącą procedur gromadzenia, przechowywania, waloryzacji wiedzy z nimi związanej. Ponadto kompleksowego opracowywania danych i udostępniania ich z wykorzystaniem rozbudowanego systemu bioinformatycznego, wspierającego Platformę Innowacji w zakresie Zasobów Genetycznych Roślin Użytkowych.
System Banku Genów IHAR-PAN w Radzikowie ma służyć do rejestracji i przechowalnictwa wycofanych i pojawiających się na rynku nasion roślin użytkowych, jak również do świadczenia usług doradztwa rolniczego. Korzystać z niego mogą rolnicy i podmioty zainteresowane doborem najbardziej właściwych odmian roślin użytkowych w danych warunkach glebowo-klimatycznych.
