W Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich (w łódzkim oddziale) w ramach prac statutowych opracowano włókninowe biodegradowalne doniczki” (opaski) do hodowli sadzonek w ogrodnictwie i leśnictwie.”
Ogrodnicy i leśnicy do hodowli sadzonek poza wysiewem do gruntu stosują różnego rodzaju naczynia (doniczki) wytwarzane z ceramiki lub tworzyw sztucznych oraz opaski foliowe w kształcie walca. Opaski foliowe po napełnieniu ziemią i umieszczeniu sadzonek są rozmieszczane na specjalnych tacach wykonanych z tworzywa lub gruncie. Wielkość opasek foliowych (średnic) są tak dobiera, by umożliwić rozwój systemu korzennego sadzonki. Sadzenie roślin do gruntu wymaga jednak wyjęcia sadzonki z doniczki lub rozcięcia i usunięcia foliowej opaski. Czynność ta, poza tym, że jest pracochłonna, to może także powodować uszkodzenia systemu korzennego sadzonki podczas jej przesadzania” z doniczki lub opaski do gruntu. Dodatkowy problem stanowi pozostająca znaczna ilość zużytych doniczek i opasek foliowych i konieczność ich utylizacji. Istotną wadą doniczek plastikowych i opasek foliowych jest ograniczenie przez nie prawidłowego rozwoju systemu korzennego sadzonki, co powoduje stosunkowo długi okres przystosowania jej po przesadzeniu do gruntu.
Sposób rozwiązania problemu
Plastikowe doniczki i foliowe opaski zostały zastąpione przez opaski (“doniczki”) wytworzone z biodegradowalnej włókniny igłowanej wykonanej z odpadowych włókien naturalnych (len, konopie), wzmocnionej dodatkowo siatką – również z włókien naturalnych (sizal, juta). Opracowane rozwiązanie jest źródłem wielu korzyści. Opaska włókninowa ze względu na swoją przestrzenną strukturę znakomicie przepuszcza powietrze do systemu korzennego sadzonki. Odpowiednia struktura włókniny umożliwia również łatwe wrastanie korzeni w ściankę opaski. Duża podatność włókien naturalnych na ich biodegradację umożliwia sadzenie roślin do gruntu bez zdejmowania opaski. Jednocześnie biodegradacja opaski w gruncie jest źródłem pewnej ilości wartościowego nawozu dla sadzonki i znacznie ogranicza pracochłonność przy dalszej jej pielęgnacji. Struktura włókniny powoduje także zatrzymywanie znacznej ilości wilgoci niezbędnej dla wzrostu i rozwoju sadzonki.
Sposób wytwarzania “doniczek” (opasek)
Sposób wytwarzania włókninowej biodegradowalnej opaski polega na tym, że włóknina o odpowiedniej masie powierzchniowej i liczbie przeigłowań jest cięta na specjalnym urządzeniu na pasy o odpowiedniej szerokości i długości. Szerokość i długość pasów jest dobierana w zależności od doboru wysokości i średnicy opaski (“doniczki”). Masa powierzchniowa włókniny wraz z siatką wzmacniającą powinna wynosić 800 +/- 50 g/m2 przy liczbie przeigłowań 40-50/cm2. Pasy włókniny o odpowiedniej szerokości można również otrzymać przez cięcie na wielonożowej krajarce tarczowej, które następnie tnie się na gilotynie np. GOW-2 na odcinki o długości równej obwodowi opaski powiększonemu o około 15 mm. Następną czynnością jest łączenie obydwu końców pasa systemem na “zakładkę” za pomocą np. zszywek metalowych. Produkt końcowy stanowi biodegradowalna opaska włókninowa o kształcie walca (pierścienia).
Z korzyści wynikających z zastosowania w hodowli sadzonek biodegradowalnych włókninowych “doniczek” wynikają wymierne i niewymierne efekty ekonomiczne. Źródłem efektów ekonomicznych będzie głównie:
• ograniczenie pracochłonności przy produkcji sadzonek i ich pielęgnacji,
• brak odpadów plastikowych doniczek i foliowych opasek oraz konieczności ich utylizacji,
• prosty i wygodny sposób sadzenia roślin do gruntu,
• mniejszy koszt wytworzenia opaski włókninowej w stosunku do plastikowej doniczki,
• możliwość uzyskania wyższej ceny za sadzonki w biodegradowalnych “doniczkach”.
Zaletą przedstawionego rozwiązania jest prostota procesu wytwórczego oraz niewielkie nakłady finansowe konieczne do jego realizacji.
Pozytywne wyniki ostatnio wykonanych prac w IWNiRZ nad uwłóknianiem słomy zbożowej dają możliwość stosowania również uwłóknionej słomy jako surowca do wytwarzania opasek włókninowych. Udział uwłóknionej słomy może wynosić nawet 50%. Biodegradowalne włókninowe opaski do hodowli sadzonek były prezentowane na czterech międzynarodowych wystawach wynalazków i uzyskały 4 medale – 2 srebrne i 2 brązowe.
Dr inż. Zdzisław Czaplicki
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu“
