W Polsce z roku na rok przybywa gospodarstw ekologicznych. Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikowanych w roku bieżącym, na koniec grudnia 2012 r. w Polsce było 25,9 tys. gospodarstw ekologicznych gospodarujących na ponad 650 tys. ha. W stosunku do 2011 r. powierzchnia i liczba gospodarstw zwiększyła się o 10%. W ciągu ostatnich dziesięciu lat powierzchnia użytków ekologicznych w naszym kraju wzrosła jedenastokrotnie i nadal, według ekspertów będzie wzrastać. Jest to spowodowane rosnącym zainteresowaniem konsumentów płodami rolnymi pochodzącymi z gospodarstw tego typu.
Badania jakości żywności ekologicznej, które potwierdzają, że wykazuje ona więcej walorów prozdrowotnych, odżywczych i smakowych w porównaniu z żywnością wyprodukowaną w sposób konwencjonalny, są zachętą do sięgania po te produkty. Rolnictwo ekologiczne cieszy coraz większym zainteresowaniem, zarówno wśród potencjalnych konsumentów, jak i samych producentów – rolników.
Poprzez rolnictwo ekologiczne rozumie się taki system gospodarowania, który jest zrównoważony pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Aktywizuje on przyrodnicze mechanizmy produkcji rolniczej poprzez stosowanie naturalnych środków produkcji, zapewnia trwałą żyzność gleby i zdrowotność roślin, zwierząt oraz wysoką wartość biologiczną produktów rolnych. Rolnictwo ekologiczne ma duże możliwości rozwoju. Sprzyja temu niski poziom zużycia nawozów mineralnych i pestycydów oraz bardziej ekstensywny charakter produkcji rolniczej. Jednak taki system gospodarowania stwarza wiele problemów. Dość kłopotliwą dla rolników i ogrodników kwestią jest nawożenie plantacji ekologicznych.
W ogrodnictwie ekologicznym dopuszczone są nawozy naturalne, którymi w rozumieniu ustawy o nawozach i nawożeniu są: obornik, gnojówka i gnojowica, odchody pochodzące od zwierząt gospodarskich z wyjątkiem odchodów pszczół i zwierząt futerkowych, bez dodatków innych substancji. Nawozy naturalne nie mogą pochodzić z gospodarstw prowadzących intensywny chów zwierząt. Do ogrodnictwa ekologicznego mogą zostać zakwalifikowane nawozy oraz środki poprawiające właściwości gleby zawierające w swoim składzie wyłącznie substancje zawarte w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji /WE/ nr 889/2008. W ekologicznej produkcji roślinnej żyzność i aktywność biologiczna gleby jest zatem utrzymywana głównie poprzez stosowanie płodozmianu oraz maksymalne wykorzystanie nawozów naturalnych i organicznych powstających w gospodarstwie. Nie zezwala się na stosowanie mineralnych nawozów azotowych. Dlatego tak istotnym wydarzeniem, które najprawdopodobniej spowoduje przełom w technologii nawożenia w tym segmencie rolnictwa, jest dopuszczenie w 2013 roku przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach do stosowania w ogrodnictwie ekologicznym pierwszego doglebowego nawozu azotowego. Umożliwienie zastosowania nawozu azotowego wpłynie na podniesienie i poprawę jakości i ilości warzyw i owoców, bez uszczerbku dla ekologicznych walorów tych płodów. To nowe rozwiązanie na pewno przyczyni się do zmiany technologii nawożenia upraw ekologicznych.
Bioilsa, która znalazła się na liście nawozów dopuszczonych przez IUNG do stosowania w ekologicznym ogrodnictwie, jest nawozem doglebowym o spowolnionym uwalnianiu azotu. Wysoka zawartość tego pierwiastka wyłącznie w formie organicznej sprawia, że jest on w całości, bez żadnych strat wykorzystywany przez rośliny, a powolne uwalnianie się składników pokarmowych gwarantuje odżywienie roślin w ciągu całego cyklu wegetacyjnego, zgodnie z ich zapotrzebowaniem. Preparat powoduje namnażanie i rozwój pożytecznych organizmów glebowych. Nawóz poprawia fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleby. Ułatwia pobieranie pozostałych mikro i makroelementów. Zwiększa dostępność fosforu i potasu, a także wpływa na szybszy rozkład resztek pożniwnych. Głównym składnikiem matrycy tego nawozu jest kolagen, składający się z białek fibrylarnych. Dzięki temu nawóz charakteryzuje się wysoką zawartością aminokwasów /glicyny, proliny, alaniny, kwasu glutaminowego i hydroksyproliny/.Specjalnie dobrany skład jest bardzo stabilny w czasie, ponieważ pochodzi od specyficznych białek. Pierwiastki zawarte w preparacie są całkowicie, stopniowo uwalniane do gleby i pobierane przez rośliny, dzięki czemu nie ulegają stratom i nie zanieczyszczają środowiska. Jest to nawóz, który zawiera organiczne formy rozpuszczalnego azotu i wyekstrahowanego węgla, które wywołują natychmiastową reakcję systemu glebowego. Dużą zaletą tego produktu jest jego wielofunkcyjne działanie: zaopatruje rośliny w azot, pełni funkcję użyźniacza glebowego i ukorzeniacza roślin oraz zwiększa wzrost, plonowanie i odporność roślin na stresy mineralne i środowiskowe. Zawarte w nawozie organiczne formy azotu i węgla są stopniowo i całkowicie uwalniane do gleby, a następnie w ciągu sezonu wegetacji efektywnie pobierane przez rośliny i mikroorganizmy glebowe. Stosowanie organicznego nawozu o kontrolowanym uwalnianiu azotu zwiększa ogólną dostępność składników mineralnych dla roślin, zapewnia lepsze wykorzystanie azotu i węgla z nawozu przez rośliny i mikroorganizmy glebowe, poprawia żyzność i życie biologiczne gleby, a także przeciwdziała przenawożeniu roślin i zanieczyszczeniu środowiska glebowego nadmiarem azotu.
Pojawienie się nawozu azotowego dopuszczonego do stosowania w uprawach specjalnych ekologicznych spowoduje rewolucję w technologii nawożenia tych upraw.
Ewelina Przybyszewska
