Zastosowany azot w tym okresie wywiera decydujący wpływ na plony i jakość zebranej paszy, czyli zawartości białka i składników mineralnych, a także jej smakowitość.
Na wysokość dawek azotu wpływa głównie jego zawartość w glebie, zależna w dużym stopniu od jej rodzaju (mineralna lub organiczna), uwilgotnienia oraz składu botanicznego runi.
Efektywność plonotwórcza azotu jest zmienna
Efektywność plonotwórcza N jest w tym okresie (pierwsza i druga dekada VI) zwykle największa, głównie ze względu na dostępność wody gruntowej, sprzyjające temperatury i długi dzień.
W okresie późniejszym przyrosty plonu ograniczane są często niedoborem wody, co w skrajnych przypadku prowadzi do zasychania roślin, w pierwszej kolejności szlachetnych traw i niektórych ziół.
Wnoszony w takich warunkach azot lub inne składniki nie dają pożądanych rezultatów, a nawet są niewskazane, gdyż pogłębiają ten kryzys.
Zróżnicowane dawki N na glebach organicznych i mineralnych
Użytki zielone zlokalizowane na glebach organicznych (torfach, murszach) często nie wymagają nawożenia azotem, a jeśli tak to w niewielkich, symbolicznych dawkach, rzędu 10-20 kg/ha N, po zebranym pokosie. Przy postępującej mineralizacji torfów, zawartość N jest często wystarczająca dla prawidłowej wegetacji roślin.
By się upewnić, czy dawka azotu jest zasadna, a jeśli tak to w jakiej wysokości, można w tym celu pobrać reprezentatywną próbkę glebową, ustalając w Stacji Chemiczno-Rolniczej zawartość azotu mineralnego (Nmin.).
Na glebach mineralnych jednorazowa dawka azotu po zbiorze pierwszego pokosu, powinna być znacznie większa, rzędu 40-60 kg/ha N, choć przy dużym udziale roślin bobowatych (powyżej 20 proc. w runi), można ją istotnie zmniejszyć.
Zróżnicowane dawki N decydują o składzie botanicznym runi
Dawki N kształtują w istotnym stopniu skład botaniczny runi łąkowej lub pastwiskowej. Zbyt duże powodują dominację traw, które wypierają z runi cenne, ze względu na jakość paszy, rośliny bobowate (koniczyny, lucerny, komonice) i zioła.
Z kolei przy niskich dawkach azotu, rośliny te mają lepsze warunki, rozrastają się i wypierają z runi azotolubne trawy i niektóre zioła, co wprawdzie obniża koszt zakupu nawozów, ale może zmniejszyć (nie zawsze) plon zielonki, siana lub sianokiszonki.
Należy też mieć na uwadze fakt, iż głęboko korzeniące się rośliny bobowate w porównaniu z płycej korzeniącymi się trawami, są mniej uzależnione od deficytu wody, co w latach (okresach) posusznych, ma istotne znaczenie dla wielkości i wierności uzyskanych plonów.
Które nawozy azotowe stosować
Spośród obecnych na rynku nawozów azotowych, optymalne pod względem ceny i skuteczności plonotwórczej azotu, jest RSM oraz saletra amonowa lub saletrzak, który zawiera dodatkowo Ca, często też Mg.
Na glebach w miarę wilgotnych lub przed spodziewanym deszczem, można też wysiać mocznik lub siarczan amonu. Siarczan dostarczy dodatkowo siarkę, ale stosowany w większych ilościach zakwasi dodatkowo glebę.
Oprócz azotu, po pierwszym pokosie lub wypasie, celowy jest też wysiew nawozów potasowych, w dawce do 60 kg/ha K2O na glebach organicznych oraz do 50 kg K2O na glebach mineralnych, w zależności od zasobności gleby i spodziewanych plonów.
Wiosną po pierwszym pokosie zasadne może być też też stosowanie nawozów naturalnych, w postaci gnojowicy (w dawce do 25 000 l) lub gnojówki (do 20 000 l/ha), w zależności od zawartości suchej masy. Zbędne jest wówczas dodatkowe nawożenie mineralne.
Azot i inne składniki można też dostarczyć dolistnie
Widoczny niedobór N na roślinach łąk i pastwisk można w pewnym stopniu uzupełnić dolistnie, stosując wodny roztwór mocznika, w stężeniu do 15 proc., jeśli w poroście są wyłącznie trawy oraz do 5 proc., przy udziale roślin dwuliściennych (bobowatych i ziół).
Do sporządzanego roztworu warto też dodać siarczan magnezu, jedno- (w stężeniu do 3 proc.) lub 7-wodny (w stężeniu do 5 proc.), a także specjalistyczne nawozy wieloskładnikowe, np. ActiPlon lub ActiMag Łąki i Pastwiska, które zawierają także, cenny dla roślin i zwierząt sód.
Korzystnie na przebieg wegetacji roślin łąk i pastwisk, a zwłaszcza jakość uzyskanej paszy, wpływa także selen, zawarty m.in. w biostymulatorze AminoSelenit.
Sporządzony roztwór tych lub innych nawozów zaleca się, gdy porost osiągnie wysokość, co najmniej 15-20 cm, przewidując minimum 10 dni do terminu zbioru lub wypasu kolejnego odrostu.
