reklama
Baner Kuhn
reklama
Baner Yara
reklama
Baner Agroecopower
reklama
Baner Basf Osiris desktop
reklama
Baner New Holland

Akademia Żywienia Roślin: Cynk; za co odpowiada i jak rozpoznać jego niedobory?

Cynk jest podstawowym mikroskładnikiem w żywieniu roślin. Wpływa na wytwarzanie substancji wzrostowych regulując ich prawidłowy wzrost i rozwój. Poprawia ogólną kondycję roślin oraz zwiększa ich odporność na okresowe niedobory wody i niską temperaturę. Przyspiesza regenerację roślin po wystąpieniu czynników stresowych oraz wpływa na poprawę efektywności nawożenia azotowego, metabolizm związków węglowodanowych i białkowych. Cynk występuje w enzymach, oddziałuje na przemiany wapnia i fosforu, a także powstawanie chlorofilu oraz reguluje proporcje składników na poziomie komórki, co wpływa na przepuszczalność błon komórkowych.

reklama
Baner Osadkowski

Cynk w roślinach

Zawartość cynku w roślinach najczęściej mieści się w przedziale od 20 do 100 mg Zn na kilogram suchej masy. Na przyswajalność tego pierwiastka wpływa między innymi odczyn gleby oraz zawartość w niej materii organicznej. Im gleba bardziej kwaśna tym większa przyswajalność tego mikroskładnika, ale tym samym wzrasta możliwość jego wymycia w głąb profilu glebowego. Gleby organiczne i ciężkie mineralne charakteryzują się niższą przyswajalnością cynku. Pobieranie i transport tego składnika w roślinie związany jest również z ich zaopatrzeniem w fosfor. Występujące w roztworze glebowym duże stężenie jonów fosforanowych, przy jednoczesnym małym stężeniu cynku, powoduje wystąpienie objawów niedoboru tego pierwiastka.

reklama
Baner Kioti

W zależności od wrażliwości roślin uprawnych na dostępność cynku dzieli się je na trzy grupy. Do roślin tolerancyjnych na niedobór cynku w środowisku wzrostu należą gorczyca, trawy, owies, pszenica, żyto, marchew, szparagi i winorośl. Roślinami umiarkowanie wrażliwymi są: burak cukrowy, ziemniak, jęczmień, koniczyna czerwona, lucerna, ryż, soja, cebula i pomidor. Do roślin wrażliwych na niedobór tego pierwiastka należą kukurydza, bawełna, len, chmiel, fasola, sorgo, drzewa i krzewy owocowe, szczególnie cytrusowe.

reklama
Baner Bayer maj-2025-Rhapsody
reklama
baner MChale

Funkcje cynku w roślinach

Istota funkcji metabolicznych cynku w roślinie polega na tworzeniu przez cynk kompleksów z azotem, tlenem i siarką, w których odgrywa on rolę zarówno katalityczną, jak i budulcową. W roślinach cynk jest aktywnym składnikiem wielu enzymów, przy czym około 300 enzymów jest zależnych od tego pierwiastka. Występuje w enzymach uczestniczących w metabolizmie węglowodanów i białek oraz enzymach ekspresji genów (tzw. palce cynkowe). Fizjologiczna rola cynku jest podobna do roli magnezu i manganu i polega na tworzeniu wiązań pomiędzy enzymami i ich substratami.

Cynk uczestniczy w metabolizmie azotowym roślin jako składnik polimerazy RNA. Bierze również udział w przemianach związków fosforowych oraz wpływa na przepuszczalność błon komórkowych. Poprzez wpływ na produkcję tryptofanu – prekursora hormonów roślinnych – uczestniczy w syntezie auksyn. Reguluje procesy powstawania rybosomów, stabilizuje struktury białkowe, a także zwiększa odporność roślin na czynniki stresowe (susza, choroby).

Wpływ cynku na plon i jakość roślin

U zbóż cynk zwiększa odporność na choroby oraz na okresowe niedobory wody i niską temperaturę. Wpływa na prawidłowe zawiązywanie kwiatów i łuszczyn przez rzepak. U kukurydzy pierwiastek ten oddziałuje na prawidłowy rozwój systemu korzeniowego, stymuluje pobieranie i fizjologiczną aktywność azotu, przedłuża żywotność pyłku oraz sprzyja nalewaniu ziarna. Chroni kukurydzę przed suszą oraz przyspiesza regenerację roślin po wystąpieniu warunków stresowych.

Zarówno niedobór, jak i nadmiar cynku wpływa negatywnie na rośliny. Niedobór cynku w roślinach uprawnych znacznie ogranicza ich rozwój i plonowanie. Objawia się to karłowatością roślin – krótsze pędy i międzywęźla, a w konsekwencji zahamowaniem wzrostu i obumieraniem pędów. Niedobór tego pierwiastka powoduje zakłócenie przemian azotu i prowadzi do gromadzenia w roślinie niepożądanych prostych związków azotowych, takich jak amidy czy wolne aminokwasy.

Objawy niedoboru cynku u poszczególnych gatunków roślin uprawnych nieznacznie różnią się między sobą. Niemniej jednak prawie zawsze rozpoczynają się blednięciem liści pomiędzy nerwami. U wielu roślin pojawiają się chlorozy liściowe, punktowe, tzw. nakrapianie, czyli syndrom „białego pąka’. Objawy niedoboru najpierw widoczne są na młodszych organach, gdyż cynk jest pierwiastkiem o małej ruchliwości w roślinie i w sytuacji jego niedoborów nie przemieszcza się z organów starszych do młodszych. Należy podkreślić, że chloroza obserwowana na liściach nie jest bezpośrednim objawem niedoboru cynku, ale skutkiem uszkodzeń, które wywołane są przez niedobór azotu, magnezu i żelaza.

Najbardziej charakterystyczne objawy niedoboru cynku obserwuje się w przypadku kukurydzy. Przy niedoborze tego pierwiastka dochodzi do skrócenia długości międzywęźli i tym samym karłowacenia roślin oraz zmniejszonej powierzchni liści i jasnozielonego zabarwienia pomiędzy nerwami na młodych roślinach. Widoczne są rozpoczynające się u nasady liścia, lecz nieosiągające jego wierzchołka, szerokie biało przebarwione pasma umiejscowione po obu stronach nerwu środkowego. W tym przypadku zarówno nerw środkowy, jak i krawędzie liścia pozostają zielone. Dodatkowo następuje zaburzenie rozwoju generatywnego roślin, objawiające się między innymi opóźnieniem terminu wyrzucania wiech i kwitnienia. Przy niedoborze cynku nasiona kukurydzy przybierają białoszare zabarwienie.

U ziemniaka, dyni i pomidora następuje pofałdowanie młodych wierzchołkowych liści, które są drobne, o odcieniu żółtawym z brunatnymi nekrotycznymi plamami. Dochodzi do ich zwijania ku górze, a w przypadku górnych części pędów następuje ich zwijanie i zamieranie. U roślin strączkowych chloroza uwidacznia się na liściach, a ich międzywęźla i ogonki liściowe są grube i krótkie z brunatnymi cętkami.

reklama
baner MChale
reklama
baner SDF
reklama
Baner Agrosimex

ZOSTAW KOMENTARZ

Please enter your comment!
Please enter your name here

Przeczytaj także

None found

Najpopularniejsze artykuły

None found

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)
INNE ARTYKUŁY AUTORA




NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
reklama
×Baner corner Chwastox