fbpx

Acetamipryd w świetle badań ostatnich lat

Monitorowanie skuteczności działania substancji aktywnej i stałe poszerzanie wiedzy o jej wpływie na środowisko rolnicze w oparciu o badania naukowe, jest bardzo istotnym elementem sterowania ochroną roślin. W grupie insektycydów stałemu monitoringowi działania podlega acetamipryd, a badania nad tą substancją prowadzone są między innymi w Instytucie Ochrony Roślin-PIB w Poznaniu.

Acetamipryd – substancja znana i szeroko stosowana w ochronie roślin na całym świecie. W Polsce insektycyd zawierający tę substancję znajduje zastosowanie głównie w ochronie roślin rolniczych – ziemniaka przed stonką ziemniaczaną i rzepaku przeciwko słodyszkowi rzepakowemu, chowaczom i pryszczarkowi kapustnikowi. Służy również do ochrony przed szkodnikami ssącymi i gryzącymi roślin sadowniczych – jabłoni, wiśni, czereśni oraz truskawek. Preparat, o którym mowa – Mospilan 20 SP należy do chemicznej grupy neonikotynoidów – neurotoksyn działających na centralny układ nerwowy owadów w sposób odmienny od innych grup chemicznych (związków fosforoorganicznych, chloroorganicznych, pyretroidów, karbaminianów, fenylopirazoli), dzięki czemu odporność niektórych szkodników wyselekcjonowana przez wcześniej używane w ochronie roślin insektycydy, neonikotynoidów praktycznie nie dotyczy. Dzięki stale prowadzonym badaniom środek jest insektycydem o dobrze poznanej aktualnej charakterystyce toksykologicznej i spektrum działania zarówno w odniesieniu do owadów szkodliwych, jak i pożytecznych. Jedną z najważniejszych, potwierdzoną badaniami zaletą tego środka jest bardzo niska toksyczność ostra acetamiprydu dla pszczoły miodnej, co pozwala na przeprowadzanie zabiegów chemicznych nawet podczas kwitnienia rzepaku, drzew owocowych i innych roślin stanowiących dla pszczół pożytek. Rozpoznane są dobrze procesy biotransformacji, metabolizmu i zanikania acetamiprydu w organizmach żywych i w środowisku. Wyniki tych badań wykazują, że preparat należy do nielicznej grupy insektycydów najbezpieczniejszych obecnie dla środowiska i zdrowia człowieka. Forma użytkowa preparatu tworzy nielotny roztwór wodny substancji aktywnej, co ma duże praktyczne znaczenie, ponieważ opóźnia parowanie i pozwala na stosowanie niskich koncentracji. Zalecana dawka substancji aktywnej jest dobrana do potrzeb skutecznej ochrony przed konkretnymi gatunkami szkodników, ale i szybkiego zanikania w środowisku, co ze względu na wprowadzanie programów integrowanej ochrony roślin jest w dniu dzisiejszym bardzo ważne. W myśl nowych integrowanych programów ochrony nowoczesny insektycyd powinien zadziałać szybko i skutecznie, bezpiecznie i selektywnie, a następnie jak najszybciej zniknąć – najlepiej bez śladu w postaci metabolitów. Tak właśnie działa i zachowuje się ten insektycyd. Biotransformacja acetamiprydu w glebie pod wpływem zasiedlających ją grzybów i bakterii trwa średnio 2 – 8 dni i jest uzależniona od rodzaju gleby, temperatury, wilgotności i innych parametrów.

Baner Syngenta

Acetamipryd jest związkiem chemicznym o niskiej masie cząsteczkowej (222), niepolarnym, lipofilnym, czyli łatwo przenikającym przez lipidy i woski okryw ciała owadów oraz kutykulę roślin. Wiąże się z tym jego wgłębne, translaminarne i systemiczne działanie w roślinie, co chroni substancję aktywną przed degradacją fotochemiczną, parowaniem i zmywaniem przez deszcz. Wewnątrz rośliny preparat utrzymuje aktywność dłużej niż na powierzchni, a sumaryczne działanie na owady – kontaktowe i żołądkowe trwa, w zależności od gatunku i fazy rozwojowej rośliny, około 10 dni, co wystarcza do ograniczenia liczebności każdego żerującego na opryskanej roślinie lub w jej wnętrzu szkodnika, o ile termin zabiegu został właściwie dobrany. Przedłużone lub stałe nalatywanie szkodników na niektóre uprawy (na przykład na rzepak) lub masowy pojaw szkodnika, powodujący wielokrotne przekroczenia progu szkodliwości może wywołać jednak konieczność powtórzenia zabiegu chemicznego, co jak wiadomo dotyczy każdego insektycydu. (Odpowiedni zapis znajduje się na etykiecie – instrukcji stosowania środka).

Poziom wrażliwości różnych gatunków owadów na tę samą substancję aktywną jest zazwyczaj inny i nie jest cechą niezmienną gatunku. Różnice są często bardzo duże i wiążą się z morfologią białek (enzymów lub kanałów jonowych) będących celem ataku substancji aktywnej, fizjologią owada, jego etologią i – w odniesieniu do pszczoły – zdolnością zapamiętywania i uczenia się.

Na skutek selekcji insektycydami zjawisko odporności owadów może narastać, a jego tempo uzależnione jest od wielu czynników i opiera się na mechanizmach genetycznych. Zjawisko odporności znane jest w dniu dzisiejszym w Polsce u stonki ziemniaczanej, która wykształciła mechanizmy fizjologicznej (enzymatycznej) odporności na niektóre pyretroidy i związki fosforoorganiczne, a także u słodyszka rzepakowego i niektórych gatunków chowaczy – głównie na pyretroidy. Mechanizmy fizjologicznej odporności owadów polegają na podwyższonej aktywności genów kodujących enzymy detoksykacyjne, co prowadzi do ich zwiększonej produkcji i wzrostu stężenia w organizmie owada lub na zwiększeniu specyfiki enzymu lub grupy enzymów w stosunku do określonego substratu (toksyny). Do takiej sytuacji dochodzi na skutek wieloletniej selekcji insektycydami albo wystąpienia spontanicznej mutacji. Dane z monitoringu insektycydu w Polsce nie wykazały dotychczas odporności stonki ziemniaczanej na acetamipryd. Zalecana koncentracja substancji aktywnej powoduje śmiertelność 95-100% potraktowanych tym insektycydem chrząszczy i larw tego gatunku. W odniesieniu do słodyszka rzepakowego poziom śmiertelności przy zalecanej dawce wynosi około 90% i jest wyższy niż większości pyretroidów o około 20-40%. Trwają badania nad poziomem wrażliwości chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika. W kilkuletnich doświadczeniach polowych i laboratoryjnych wykazano korzystne działanie acetamiprydu na poziom obcopylności rzepaku, co przekłada się na polepszenie wielkości i jakości plonu nasion.

Jak wspomniano wdrożenie do praktyki ochrony roślin w Polsce przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE łączy się z koniecznością szybkiego opracowania przez naukę programów integrowanej metody ochrony upraw rolniczych. Jednym z elementów strategii zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin jest wiedza na temat zmian poziomu wrażliwości agrofagów na substancje aktywne oraz ich oddziaływanie na środowisko i jego bioróżnorodność. W oparciu o badania naukowe i monitoring zjawiska odporności, można ochroną roślin sterować poprzez odpowiedni dobór środków i strategię ich stosowania. W ochronie roślin rzepaku i ziemniaka przed atakującymi je szkodnikami środek należy do insektycydów przodujących, łączących bardzo wysoką skuteczność z szybkim zanikaniem i selektywnością.

Opisane w artykule cechy związane z charakterystyką toksykologiczną i własnościami fizyko-chemicznymi insektycydu Mospilan 20 SP pokazują, że środek ten może być użyty do zwalczania szkodników w każdej fazie wegetacji roślin bez względu na panujące temperatury, a właściwości działania systemicznego predestynują preparat do użycia przeciwko stadiom żerującym wewnątrz łodyg, pędów i liści. Ogromnym atutem jest bezpieczeństwo dla pszczół, które całkowicie tolerują stosowane dawki acetamiprydu. Może to prowadzić do nadużywania lub profilaktycznego stosowania środka w ochronie niektórych upraw, a zwłaszcza rzepaku ozimego, który często atakowany jest przez kilka gatunków szkodników równocześnie. Przypomnijmy więc, że w strategii zapobiegania odporności oraz integrowanych programach ochrony jednym z podstawowych założeń jest zasada rotacji chemicznych grup o różnych mechanizmach działania na system nerwowy owadów. Dwukrotne zastosowanie omawianego środka w jednym sezonie uzasadnione może być tylko w przypadku konieczności wykonania większej ilości zabiegów na tej samej plantacji, o ile wcześniej zastosowano pyretroid i związek fosforoorganiczny. W przypadku wcześniejszego zastosowania insektycydu, który jest mieszaniną pyretroidu i związku fosforoorganicznego lub pyretroidu i neonikotynoidu należy uznać to za użycie dwu grup chemicznych, co zawęża możliwość rotacji. Mospilan 20 SP jest nowoczesnym insektycydem przydatnym w strategii zapobiegania odporności szkodników jako wymiennik pyretroidów, związków fosforoorganicznych oraz insektycydów z innych grup chemicznych. Dla zachowania jego skuteczności i przydatności w ochronie roślin w latach przyszłych konieczne jest rozważne jego stosowanie.

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.