„Żurawina z Kaszub ucierana na surowo”, „parzybroda”, „pasztet z pomuchla”, „rolmopsy ze śledzia bałtyckiego w zalewie słodko-kwaśnej”, „śledź bałtycki po rybacku”, „zacierka z mątewki” i „smalec z gęsi pomorskiej” to kolejne pomorskie specjały kulinarne wpisane w bieżącym roku na prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Listę Produktów Tradycyjnych.
– Obecnie województwo pomorskie ma już 144 produkty tradycyjne, których receptury zostały spisane i zgłoszone do Ministerstwa Rolnictwa – informuje Małgorzata Pisarewicz, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Plasuje to Pomorskie na drugim miejscu ministerialnej listy produktów tradycyjnych, tuż za województwempodkarpackim, które zarejestrowało 158 produktów.
Żurawina z Kaszub ucierana na surowo
Wnioskodawca: Halina Rogińska, – Gospodarstwo Agroturystyczne „Gościna”, Kaliska Kościerskie w gminie Kościerzyna, powiat kościerski
Żurawina to krzewinka spotykana głównie na torfowiskach wysokich. W Polsce roślina ta występuje głównie na północy kraju, najczęściej na kaszubskich terenach podmokłych i bagnach. Żurawina z Kaszub ucierana na surowo ceniona jest nie tylko ze względu na walory smakowe, ale również na dużą zawartość witaminy C.
Parzybroda/kapuśniak ze świeżej kapusty po borowiacku/
Wnioskodawca: Teresa Kropidłowska, Łąg w gminie Czersk, powiat chojnicki
Nazwa potrawy wywodzi się stąd, „że gorące liście kapusty przylepiały się do brody i ją parzyły”. Podstawowym składnikiem parzybrody są ziemniaki i słodka kapusta. To dość gęsta zupa gotowana z dodatkiem boczku, bądź na wywarze mięsnym, czasem skrzętne gospodynie przeznaczały do niej „stare, solone mięso”. Zupę w celu zagęszczenia „podbijano mąką”. W opracowaniach znajdujemy również przepisy na parzybrodę bez dodatku mięsnego – taka, mogła być przygotowana na piątkowy obiad, albo też na każdy inny dzień np. jako danie obiadowe w poniedziałkowym jadłospisie. Przyprawiano ją pieprzem, „kubabą” (zielem angielskim), solą, czasem kminkiem, dodawano też marchewkę.
Zacierka z mątewki/zacierka z koziełka/
Wnioskodawca: Teresa Kropidłowska, Łąg w gminie Czersk, powiat chojnicki
Zacierka z mątewki to rodzaj prostej, pożywnej zupy, łatwej i szybkiej w przygotowaniu. W tradycji ludowej nazywana również zacierką z „koziełka”, bo tak określano rodzaj mątewki wykonanej z uciętego wierzchołka sosny, za pomocą której roztrzepywano mąkę, sypaną na gotującą się wodę lub mleko. W ten sposób tworzyły się na powierzchni polewki drobne, w miarę regularne kluseczki. Przy gotowaniu bardziej pożywnej wersji tej zupy, dodawano jako okrasę gęsinę lub wytopione ze słoniny skwarki, a latem, zamiast skwarek, świeże owoce /wiśnie, jagody../.
Pasztet z pomuchla /z dorsza/
Wnioskodawca: Katarzyna Zacharewicz – Gospodarstwo Agroturystyczne „Ola” Słajszewo w ginie Choczewo, powiat wejherowski – Członek Sieci Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie
Potrawy z ryb w całym regionie pomorskim są jego podstawową cechą. Są bardzo zróżnicowane, uzależnione od lokalnych tradycji. Oryginalna receptura na „Pasztet z suszonego dorsza” w wydawnictwie Marie Rosnack „Gdańska książka kucharska” z 1858 r. opisuje przygotowanie pasztetu z dorsza suszonego, którego masę należy wyłożyć na wcześniej przygotowane kruche ciasto. Współcześnie przygotowuje się produkt wyłącznie ze świeżego dorsza, dodając do masy rybnej ugotowane warzywa, które dodają delikatności potrawie oraz odrobinę imbiru, który podkreśla smak, a gotową masę rybną wkłada bezpośrednio do blaszki wysmarowanej masłem i piecze.
Rolmopsy ze śledzia bałtyckiego w zalewie słodko-kwaśnej
Wnioskodawca: Teresa Kropidłowska, Łąg, gm. Czersk, powiat chojnicki
Rybołówstwo na Pomorzu Gdańskim jest profesją znaną od najdawniejszych czasów ze względu na położenie nadmorskie oraz liczne jeziora i rzeki obfitujące w ryby. Śledzie bałtyckie używane do przygotowania rolmopsów są odławiane w okresie od listopada do końca kwietnia. Najlepsze do przygotowania rolmopsów są śledzie duże, tłuste o jasnym mięsie. Ryby patroszono, rozkrajano wzdłuż i filetowano. W środku smarowano musztardą, wkładano kiszonego ogórka, kawałek cebuli, pieprzono, zwijano i wszystko spinano patyczkiem. Zalewę robiono z octu i wody w stosunku 1:2 z dodatkiem cukru, soli i gorczycy. Rolmopsy przygotowywano zawsze w dużych ilościach i przechowywano w kamiennych garnkach.
Śledź bałtycki po rybacku
Wnioskodawca: Mirosława Gawryszewska-Górczyńska Gospodarstwo Agroturystyczne „Gawryś”, Słajszewo w gm. Choczewo, powiat wejherowski – członek Sieci Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie
Za najbardziej specyficzną i znaną cechę kuchni kaszubsko-pomorskiej i gdańskiej uważa się powszechnie bogactwo ryb i potraw rybnych. Do najpopularniejszych należą śledzie, zarówno smażone, jak i świeże, podawane m.in. w szczególnie smacznej zalewie octowej, która może być także na słodko. O rybach i potrawach z ryb mówi niejedna ludowa opowieść, legenda, także humorystyczna. Przykładem jest festyn pn. „Figle gnieżdżewskich gburów”, a jedna ze scenek nosi nazwę „Jak gnieżdżewscy gbure śledza topili”, organizowany od kilku lat w nadmorskiej miejscowości Gnieżdżewo w powiecie puckim.
Produkt nagrodzony w 2011 r. Perłą – główną nagrodą ogólnopolskiego konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo-Smaki Regionów”.
Smalec z gęsi pomorskiej
Wnioskodawca: Dorota Łosińska, Górki w gminie Karsin, powiat kościerski
Gęś pomorska hodowana była od wieków w wielu krajach nadbałtyckich, m.in. w Polsce i Niemczech. W połowie XX w. rasa popularna w naszym kraju, hodowana głównie w byłych województwach: bydgoskim, koszalińskim, gdańskim, poznańskim, zielonogórskim, wrocławskim. Gęś pomorska została wpisana przez FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia Rolnictwa) na światową listę zwierząt objętych ochroną. Świeży gęsi smalec przygotowuje się jesienią. Używany jest do smarowania pieczywa, smażenia, ale też jako dodatek do potraw. Smalec przygotowany bez dodatków smakowych i przypraw powinien mieć neutralny smak i zapach. Najczęstszymi dodatkami smakowymi są cebula, jabłko i majeranek. Smalec wyróżnia się bardzo delikatnym smakiem.
Regionalne produkty tradycyjne z Pomorza będzie można nabyć i degustować już 1 czerwca przy Katedrze Oliwskiej w Gdańsku podczas VIII Pomorskiego Święta Produktu Tradycyjnego.
Cała lista pomorskich produktów tradycyjnych na http://www.pomorskie.eu/
