Wysokie wymagania stawiane wobec uprawy gleby w nowoczesnych technologiach produkcji roślinnej nie pozostają bez wpływu na systematyczne doskonalenie oferty agregatów uprawowych. To z kolei znajduje odzwierciedlenie na rynku tego coraz bardziej wyrafinowanego technicznie sprzętu.
W efekcie prawidłowo przeprowadzonej uprawy gleby osiąga się liczne korzyści. Kluczowymi elementami oceny dobrze wykonanej uprawy są: zachowanie w glebie zmagazynowanej wilgoci, przyspieszenie ogrzewania górnej warstwy podłoża (w okresie wiosennej uprawy), wymieszanie nawozów z warstwą ziemi, zniszczenie chwastów, rozdrobnienie brył i doprowadzenie do struktury gruzełkowatej gleby, czy też lekkie ugniecenie warstwy ziemi sprzyjające podsiąkaniu wody w okresie kiełkowania nasion. Cechą prawidłowo wykonanej uprawy jest taka struktura gleby, która ułatwia równomierny siew. To z kolei przekłada się na późniejsze wyrównane wschody i dalszy rozwój roślin.
Głębokość pracy elementów działających w glebie, a tym samym głębokość spulchnienia powinna być dostosowana do zwięzłości i wilgotności gleby. Zarówno zbyt płytka, jak i nadmiernie głęboka uprawa stanowią odpowiednio o ryzyku niedostatecznego przykrycia nasion bądź nierównych i opóźnionych wschodów w wyniku kontaktu nasion z luźną i przesuszoną glebą (w przypadku za głębokiej uprawy).
Niezależnie od dokładności wykonania zadań w wierzchniej warstwie gleby, należy również zwrócić uwagę na ograniczenie liczby przejazdów roboczych po powierzchni pola w okresie poprzedzającym siew, najlepiej do jednego przejazdu z racji wysokości ponoszonych kosztów, czasu i ryzyka ugniatania gleby. Spełnienie tak licznych wymagań jest możliwe w efekcie zastosowania agregatu uprawowego.
Agregaty uprawowe na rynku – przykłady
Na rynku dostępnych jest wiele agregatów uprawowych, oferowanych zarówno przez krajowych, jak i zagranicznych producentów sprzętu rolniczego.
Przykładowo, w ofercie Bomet znajdują się agregaty uprawowe o szerokości roboczej od 1,8 do 4,6 m, przeznaczone do pracy na głębokości do 120 mm. Odpowiednio do szerokości roboczej, kultywator wchodzący w skład agregatu jest wyposażony w 18 do 46 zębów roboczych z redliczkami, rozmieszczonych w czterech rzędach z podziałką 100 mm.
Elementami uzupełniającymi kultywator są instalowane w różnych konfiguracjach tylne wały strunowe, zaś w przypadku narzędzi o większej szerokości roboczej również wały przednie. Agregaty z zestawem przednich wałów strunowych są zalecane do użytkowania na glebach cięższych, zlewnych i z dużym udziałem brył glebowych na powierzchni pola. W ofercie znajduje się opcja ręcznego lub hydraulicznego składania agregatu (na czas transportu). W pierwszym z wymienionych, maksymalna szerokość narzędzia wynosi 3,6 m, zaś w przypadku agregatów składanych hydraulicznie, jest to szerokość robocza wynosząca maksymalnie 4,6 m. Odpowiednio do szerokości roboczej i masy własnej, agregat uprawowy wymaga do współpracy ciągnika o mocy silnika od 30 do 90 kW. Aby ułatwić łączenie z ciągnikiem, agregat jest wyposażony w belkę sprzęgową.
Agregaty uprawowe znajdują się również w ofercie firmy Sipma. Przykładowy model AT 300 Dzik wyróżnia się wyposażeniem w zestaw talerzy zębatych oraz wał rurowy lub typu packer, które szczególnie dobrze sprawdzają się w pożniwnej uprawie gleby. Dzięki gumowym amortyzatorom, przewidziano możliwość ochrony zębatych talerzy przed przeciążeniami. Elementami dodatkowo uzupełniającymi agregat, mogą być: montowane z tyłu zgrzebło wyrównujące oraz hydropak, tj. hydrauliczny sprzęg przeznaczony do podłączenia siewnika. W ofercie tej samej firmy znajdują się i inne agregaty uprawowe Dzik, zróżnicowane pod względem szerokości roboczej i wyposażenia, obejmującego oprócz talerzy i wałów (do wyboru), również dwurzędowy zestaw spulchniaczy.
Przykładem dostępnego na rynku zestawu agregatów uprawowych jest oferta firmy Unia. Ofertę tworzą agregaty do uprawy przedsiewnej, a także – jak określa to producent – talerzowej i zębowej. Wśród maszyn do uprawy przedsiewnej, można wymienić rozwiązanie Kombi, wyróżniające się wyposażeniem w zestaw przednich i tylnych wałów strunowych oraz kultywator. Dostępność modelu Kombi w pięciu wersjach różniących się szerokością roboczą (3,0; 3,7; 4,2; 5,1 i 5,6 m) stanowi przykład elastyczności oferty, ułatwiającej dobór narzędzia do szczegółowych potrzeb gospodarstwa.
Wśród innych agregatów uprawowych można wymienić również rozwiązanie Viking, oferowane w wersjach L i XL, z zestawem kół podporowych i możliwością składania krańcowych ram roboczych (na czas transportu). Konstrukcja agregatu w wersji L bazuje na pięciu rzędach zębów sprężynowych SV, zaś w wersji XL na czterech rzędach zębów sprężynowych SL i tylnym wale strunowym, z opcją ich uzupełnienia o sterowany hydraulicznie zestaw przedniej i tylnej włóki.
Zróżnicowaną pod względem konstrukcji grupę stanowią także agregaty do uprawy talerzowej Ares, obejmujące modele: L, XL, P XXL/TX/TWIX, HP XXL/TX/TWIX i Roller Up. Przykładowo, model agregatu Ares L jest wyposażony w dwa rzędy zębatych talerzy Classic oraz tylny wał o konstrukcji rurowej, typu packer, gumowej lub spiralnej, które dobiera się odpowiednio do rodzaju uprawianej gleby. W opcji znajdują się również inne elementy, w tym zestaw talerzy Agressive, a także hydropak, tj. sprzęg do połączenia z siewnikiem. Znacznie szerszy zakres opcjonalnych dodatków znajduje się w ofercie Ares XL, w tym komplet słupic Vibro, czy też układ hydraulicznej regulacji głębokości pracy.
Przedstawione przykłady agregatów do uprawy wskazują na szerokie możliwości precyzyjnego doboru sprzętu do warunków glebowych, wymagań związanych z wydajnością pracy i dostosowaniem do mocy posiadanego w gospodarstwie ciągnika. Zróżnicowany pod względem parametrów techniczno−funkcjonalnych zestaw agregatów uprawowych znajduje się także w ofercie firm: Agro−Masz, Akpil, Amazone, Farmet, Horsch, Kongskilde, Kuhn, Kverneland, Lemken, Metal−Fach, POM Brodnica, Pöttinger, Sulky, Väderstad i innych.
Prof. nadzw. dr hab. inż. Marek Gaworski
SGGW w Warszawie
