Chwastami są wszystkie niepożądane rośliny, które występują w łanie rośliny uprawnej, a ich uciążliwość wiąże się z dużymi możliwościami adaptacyjnymi do zróżnicowanych warunków środowiska. Posiadają wyższą odporność na niesprzyjające warunki agrometeorologiczne oraz na choroby i szkodniki, charakteryzują się również bardzo wysoką plennością, łatwością rozprzestrzeniania się oraz możliwością długotrwałego zachowania zdolności kiełkowania. Ich szkodliwość polega głównie na konkurowaniu o czynniki siedliska, co w konsekwencji powoduje obniżenie efektywności ekonomicznej produkcji.
Chwasty pogarszają również jakość produktów rolniczych, utrudniają prawidłowe wykonanie wszelkich uprawek i zbioru oraz mogą stanowić doskonałe siedlisko dla rozwoju chorób i szkodników. Ziemniak jest rośliną mało konkurencyjną dla chwastów (zwłaszcza na początku wegetacji) i dlatego wymaga stosowania skutecznych zabiegów pielęgnacyjnych. Na plantacjach, gdzie chwasty występują w dużym nasileniu, straty plonu mogą być wysokie i sięgać nawet do 70%, a zmniejszenie zachwaszczenia tylko metodami mechanicznymi bez stosowania herbicydów często bywa niezadowalające.
Zachwaszczenie w ziemniaku można ograniczyć poprzez staranne przygotowanie stanowiska pod jego uprawę, gdyż skład gatunkowy chwastów uzależniony jest od intensywności zabiegów uprawowych w całym płodozmianie. Stosowanie uproszczeń może prowadzić do rozwijania się na plantacji również gatunków chwastów typowych dla roślin uprawianych w przedplonie, np. zachwaszczające pospolicie zboża, czy rzepak (miotła zbożowa, chaber bławatek, mak polny itp. oraz samosiewy zbóż, czy rzepaku).
Zabiegi herbicydowe stosuje się w dwóch terminach przed wschodami i po wschodach ziemniaka. Przed wschodami – zabieg powinien być przeprowadzony po ostatecznym uformowaniu redlin. Po wschodach – należy zwrócić szczególną uwagę na fazę rozwojową ziemniaka, by rośliny miały wielkość od 10 do 15 cm, zabieg powinien być wykonany nie później niż do momentu zwierania rzędów. Nie bez znaczenia jest również faza rozwojowa chwastów (im mniejsze, tym łatwiejsze do zwalczenia). Na glebach ciężkich i zwięzłych należy zawsze stosować wyższe z zalecanych dawek. W tabeli 1 podano zalecane herbicydy, dawkę i termin ich stosowania oraz najbardziej wrażliwe gatunki chwastów.
Po wyborze herbicydu należy kierować się zaleceniami producenta oraz przepisami BHP. Nie wolno stosować środków nieznanego pochodzenia i bez opisu ich stosowania. Nie należy w dowolny sposób sporządzać mieszanin kilku herbicydów, gdyż może to doprowadzić do zniszczenia plantacji. Wszystkie zalecane mieszaniny herbicydowe należy sporządzać tylko i wyłącznie bezpośrednio przed ich zastosowaniem.
Etykiety-instrukcje herbicydów dopuszczonych do obrotu i stosowania zawsze znajdują się na opakowaniu środka oraz są opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem: http://www.minrol.gov.pl, i w Zaleceniach Instytutu Ochrony Roślin.
Typowe herbicydy do zwalczania chwastów jednoliściennych w ziemniaku są przeznaczone głównie do stosowania w terminie powschodowym. W celu uzyskania pożądanej skuteczności, zabieg powinien być wykonany przed zwarciem rzędów, by środek mógł dotrzeć do chwastów, a nie zatrzymywać się na roślinach ziemniaka. Zwalczanie chwastów jednoliściennych najczęściej przeprowadza się, gdy chwasty mają rozwinięte minimum 4-6 liści.
Herbicydy do stosowania przedwschodowego, aplikowane zbyt późno, gdy kiełkująca roślina znajduje się tuż pod powierzchnią gleby, mogą doprowadzić do wystąpienia objawów fitotoksycznej reakcji. W skrajnych przypadkach może dochodzić do całkowitego zniszczenia plantacji.
Bardzo ostrożnie należy stosować herbicyd Roundup 360 SL oraz jego generyki (obecnie około 40 preparatów). Glifosat jest substancją nieselektywną o działaniu układowym, która zastosowana zbyt późno, gdy kiełkujące rośliny ziemniaka wydostaną się ponad powierzchnię gleby, może prowadzić do zniszczenia plantacji. Środek Roundup 360 SL należy stosować na glebach średnio zwięzłych. Oprysk należy wykonać po posadzeniu ziemniaków i jednokrotnym obredleniu na wschodzące chwasty, ale nie później niż 3 dni przed wschodami ziemniaków. Po zabiegu nie wykonywać żadnych uprawek mechanicznych, środka nie stosować przed wschodami chwastów (chwasty muszą być na powierzchni gleby).
Wszystkie herbicydy stosowane przed wschodami roślin ziemniaka muszą być aplikowane na wilgotną glebę (wilgoć zapewnia aktywację substancji aktywnej). Po wykonaniu zabiegu nie stosować żadnych uprawek mechanicznych, by nie spowodować zniszczenia warstwy ochronnej stworzonej przez herbicyd na powierzchni gleby. Bardzo często terminowe przeprowadzenie zabiegu przedwschodowego jest utrudnione lub przesuwa się w czasie z powodu niekorzystnych warunków atmosferycznych, wówczas lepiej zastosować herbicydy powschodowe, niż narażać plantację na zniszczenie.
