Ustawodawstwo europejskie związane z warunkami utrzymania zwierząt zawiera pięć podstawowych wymagań uważanych za niezbędne dla zapewnienia zwierzętom dobrych warunków bytu w różnych systemach chowu. Właśnie od nich zależy produkcyjność świń.
Wśród tych pięciu podstawowych wymagań są: odpowiednia higiena, nieagresywne środowisko pod względem termicznym i fizycznym, adekwatne żywienie do potrzeb fizjologicznych, brak stresu i wolność w wyrażaniu normalnych wzorców behawioralnych.
Poziom dobrostanu ma znaczenie
Według Brooma, jednego z wielu specjalistów zajmujących się dobrostanem zwierząt, niski poziom dobrostanu to:
- obniżony poziom zdolności adaptacyjnych zwierząt,
- ograniczenia w przejawianiu naturalnych reakcji behawioralnych,
- patologie behawioralne,
- obniżona zdolność wzrostu i rozwoju,
- uszkodzenia ciała.
Od pewnego czasu w Europie propaguje się nowe, nowoczesne technologie chowu świń, nazywane fermami komfortu. Dzięki nim można poprawić/zwiększyć produkcyjność świń. Zwierzęta w nich znajdują warunki do normalnego zachowania się, mogą jeść i pić kiedy chcą, nie doznają bólu, urazów i stresu. W krajach Unii Europejskiej szczególną uwagę poświęcono inicjatywom legislacyjnym, określającym status zwierząt hodowlanych. Dyrektywa 91/630/EE/C szczegółowo określa niezbędne warunki utrzymania świń. Mowa w niej między innymi, o: sprzęcie, wyposażeniu budynków, obsadzie zwierząt, kojcach i materiałach z jakich są one zbudowane, systemach utrzymania, oświetleniu, mikroklimacie itd.
Od czego zależy produkcyjność świń?
Odpowiednie budynki i pomieszczenia, gwarantujące optymalny mikroklimat i prawidłowe żywienie to niezbędne warunki uzyskania dobrej produkcyjności świń. Do najważniejszych czynników mikroklimatu chlewni należą: temperatura, wilgotność oraz szybkość ruchu i skład chemiczny powietrza. Komfort bytowy świń uzależniony jest też od powierzchni kojca przypadającej na jedną sztukę.
Z punktu widzenia hodowcy, najważniejszym celem jest uzyskanie maksymalnego wyniku ekonomicznego z każdego cyklu produkcyjnego. Jednym z podstawowych czynników warunkujących osiągniecie tego celu jest prawidłowe żywienie zwierząt. Zdecydowana większość hodowców wie, że koszty ponoszone z tytułu zadawania pasz stanowią 70−80% ogólnych kosztów produkcji wieprzowiny. Prawidłowe zbilansowanie pasz oraz dostosowanie ich składu dla każdej z grup produkcyjnych, ma zatem ogromne znaczenie nie tylko dla zdrowia zwierząt, ale też dla zapewnienia opłacalności produkcji.
W kwestii żywienia, dyrektywa chroniąca prawa zwierząt gospodarskich mówi, iż ma ono być adekwatne do wieku i stanu fizjologicznego. Ważna jest również częstotliwość zadawania pasz. Konstrukcja i wielkość koryt ma być taka, by nie powodowały rywalizacji pomiędzy osobnikami w grupie. Wszystkie zwierzęta powinny mieć zapewniony stały dostęp do wody pitnej.
Stres, a produkcyjność świń
Higienę psychiczną zwierząt zapewnia otoczenie, które powinno gwarantować spokój i jak najmniej stresu. Szkodliwe dla organizmu następstwa stresu zależą od wrażliwości zwierząt na działanie czynników stresogennych, jak i od ich nasilenia i długości działania. W warunkach hodowli wielkotowarowych występuje wiele czynników wywołujących stres. Są to: duża koncentracja zwierząt na ograniczonej powierzchni, pozbawienie ruchu, częste przegrupowywanie zwierząt. Następstwem stresu jest najczęściej zmniejszony apetyt. W konsekwencji prowadzi to do niższych przyrostów dobowych, a także pojawiania się chorób warunkowo zakaźnych.
W podsumowaniu należy podkreślić, że zapewnienie zwierzętom komfortu bytowania niewątpliwie wpływa na ich zdrowie i produkcyjność. Dlatego też w trosce o zdrowie zwierząt, a również o ich dobre wyniki produkcyjne powinniśmy pamiętać o kilku rzeczach. Przede wszystkim, aby w naszych chlewniach prowadzić profilaktykę ogólną, której zadaniem jest przestrzeganie norm zootechnicznych i wymogów sanitarnych, dotyczących higieny pomieszczeń, higieny żywienia, pielęgnacji i eksploatacji zwierząt.